Doğru Lastik Seçimi ve Bakımı Nasıl Yapılır?
Tarih 17.08.2022
Biz de bu yazımızda lastik seçimi ve bakımı ile ilgili hayati bazı noktaların altını çizmek istedik.
Direksiyon sınavında araca binmeden önce lastikleri kontrol etmemek, sayısı 5’e tamamlanınca başarısız sayılacağınız mavi renk kodlu hatalardan biri. Maalesef ülkemizdeki sürücülerin büyük çoğunluğu trafikteki ömürlerinin muhtemelen hemen her gününü mavi renkli bu hata ile geçiriyorlar.
Bu ihmalin lastiklerin seçimi ve bakımı konularında da gösteriliyor olduğunu düşünmek pek de yanlış olmaz. Belki de harici bir ekipman olduğu için aracın bir parçası olarak görülmeyen lastikler aslında trafikteki güvenliğimizin en önemli emanetçilerinden. Bu yüzden aracınızın görünümü ya da aksesuarlarından çok daha büyük bir dikkati hak ediyorlar.
ARACINIZIN DÜNYAYA TEMAS EDEN NOKTALARI: LASTİKLER
Lastikler yol tutuşundan performansa, fren mesafesinden yakıt tüketimine, virajı güvenli bir şekilde almaktan hızlanma ve yavaşlamaya dek aracınızın trafikteki seyrinin oldukça belirleyici bir unsuru. Sürüş güvenliği, konfor ve maliyeti aynı anda etkileyebilen az sayıda faktörden biri.
Umarız hiç gerek duymazsınız ama bir gün eğer hızla giderken sert bir şekilde frene basmak zorunda kalırsanız inip yolda bıraktığınız lastik izine bakmanızı tavsiye ederiz. Fren ile verdiğiniz “dur!” komutunun gerçek uygulayıcısının aslında lastikler olduğunu daha iyi anlayacaksınız.
Yani gelişkin bir fren sisteminiz olsa bile sağlıklı bir şekilde işlemesi ancak ve ancak buna uygun lastiklerle mümkün.
TAVSİYE EDİLEN LASTİK ÖLÇÜLERİNİN DIŞINA ÇIKMAYIN
Dışarıdan bakıldığında lastiklerin hepsi birbirinin aynısı gibi görülse de içlerinde sizin için sadece tek bir doğru var. O doğruyu seçmenin sırrı, yani uygun lastik ölçüleri aracınızın kataloğunda yazar. Genişlik, çap ve yük endeksini içeren bu ölçülerin lastiğinizin üzerinde de yazdığından emin olmalısınız.
Eğer farklı boyutta bir lastik tercihinde bulunursanız bunun olumsuz sonuçları olur. Yol tutuşunun azalması denge sorunu yaratarak kaymalara ve savrulmalara neden olur. Bu durum özellikle yağmurlu havalarda daha çok hissedilir. Diğer yandan hem yakıt tüketimini yükseltir hem de motoru zorlar.
Olması gereken ölçülerde olmayan lastiklerin devri de farklı olacağı için hız göstergesinde yanılma payını artırır. Bu da sürüş güvenliğinizi etkileyebilir.
Ölçülerin uygunluğunun yanı sıra lastiklerinin birbirleriyle tamamen aynı olmaları gerekir. Ayrıca önden çekişli araçlarda ön ve arka lastiklerin yıpranma süreçleri farklı işleyeceği için kimi zaman sadece ikisinin değiştirilmesi yoluna gidilir. Oysa lastikleriniz manevradan frene dek kombine bir şekilde çalıştıkları için bu tercih bazı dengesizliklere sebep olabilir. O yüzden hepsi birden değiştirilmelidir.
LASTİKLERİNİZİN KULLANIM SÜRESİNİ ZORLAMAYIN
Her şeyin olduğu gibi lastiklerinizin de belirli bir kullanım ömrü bulunur. Lastiklerinizin kalitesi, kullanım şekli ve aldığınız yola göre değişiklikler gösterse de tavsiye edilen süreyi zorlamamak gerekir.
Bu süre sınırına doğru ilerledikçe lastiklerinizin performansı da etkilenir. Örneğin diş derinliğinin azalması, yağışlı havalarda aracın kaymasından fren mesafesini artırmaya dek çeşitli tehlikeli durumlara yol açabilir. Bu yüzden kullanım süresiyle ilgili sadece takvime bakmakla yetinmemelisiniz. Belirli periyodlarla lastiklerinizin durumunu kontrol etmelisiniz. Çünkü iklim koşulları ve yol özellikleri gibi etkenler de kullanım süresini azaltabilir.
Lastik değişimine karar vermek durumunda kaldığınızda da yapacağınız seçimde dikkat etmeniz gereken başka bir süre daha var. O da almayı düşündüğünüz lastiğini ne zaman üretildiği. Ne kadar iyi koşullarda saklanırlarsa saklansınlar lastiklerin rafta beklediği süreden yapıları da etkilenir. Lastiklerin rafta beklerken dahi sertleşeceklerini hesaba katarak mümkün olduğunca yeni bir tarihte üretilmiş olanlarını tercih etmelisiniz.
HER ŞEY KENDİ MEVSİMİNDE GÜZEL
Hepimiz domatesi yemenin daha sağlıklı ve lezzetli olduğu konusunda hemfikiriz. Ancak iş, araç lastiklerimizin mevsimsel koşullara göre seçimi ve değişimine geldiğinde umursamaz ya da ihmalkâr davranabiliyoruz. Ancak kışın yaz lastiği kullanmanın domates yemekten daha hayati sonuçları var.
Bu konuda gözden kaçırılmaması gereken nokta iklim özelliklerinin esasen lastiklerin muhatabı olan yolları etkiliyor olduğu. Yani yaz ve kış lastiği kadar aynı yolun yaz ve kış hali de var. Ayrıca aynı kış koşulları farklı yolları farklı şekilde ve düzeyde etkiler. O yüzden siz lastiklerinizi karşılaşabileceğiniz en kötü hava ve yol durumuna göre ayarlamalısınız.
Kışın ağır geçtiği bölgelerde karlı ve buzlu yollarda yaz lastiği kullanmak yol tutuşu ve fren mesafesini çok olumsuz etkileyeceği için büyük tehlike doğurur. Kış lastiğini yazın kullandığınızda ise hem daha yumuşak yapıları nedeniyle kayma yaşarsınız hem de yakıt maliyetinizi artırır.
Bu açıdan lastiklerinizde mevsimsel değişikliğe gitmenin zamanlaması önemli. Aniden bastıran kışa ya da sıcaklara hazırlıksız yakalanmamak istiyorsanız planlamanızı kafanızda önceden yapmalısınız.
İklimin daha ortalama değerde sonuçlarının olduğu bölgelerde değişime gitmek istemiyorsanız dört mevsim lastikleri de kullanabilirsiniz. Ancak dört mevsim lastiğinin de özellikle yaz lastiklerine kıyasla viraj alma ya da yol tutuş performansı gibi özelliklerinin düşük olduğunu unutmayın. Ayrıca daha fazla yakıt tüketimine de yol açarlar.
KALİTEDEN ŞAŞMAYIN
Lastik satın alırken dikkat edilmesi gereken faktörlerden biri de üretiminde kullanılan kauçuğun kalitesidir. Yüksek kaliteli kauçuk yolu daha iyi kavradığı gibi çekişi de daha kuvvetlidir.
Düşük kalitelisi ise hem yüksek hızda zorlanır hem de çabuk yıpranır.
Kauçuğun kalitesini elle ya da gözle anlayamayacağınıza göre güvenilir markaların ürünlerini tercih etmenizde fayda var. Anlık olarak daha yüksek bir ödeme yapacak olsanız bile kullanım performansı ve olası riskler düşünüldüğünde maddi ve manevi maliyeti çok daha düşük olur.
LASTİK DEĞİŞİMİ, SEYAHAT VE MEVSİMİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRİN
Yani lastikler taktırdığınızda ilk yapmanız gereken şey yetkili servise giderek aracınızın balans ayarını yeniden yaptırmak olmalı. Aksi halde trafikte seyir halindeyken denge sorunları yaşamanız muhtemel. Balans ayarı değişim sonrası belirli periyodlarla tekrarlanması gereken bir işlem.
Servisten söz etmişken lastiklerin ihmaliyle ilgili bir başka kritik noktayı da atlamamak gerek. Pek çok sürücü, uzun bir seyahat öncesi araç genel bakımını yaptırsa da lastiklere aynı özeni göstermeyebiliyor.
Oysa uzun seyahatin çoğu kez farklı iklim koşullarında sürüş ya da yolcu ve yükten dolayı artan araç ağırlığı gibi lastiklere yansıyan sonuçları oluyor. O yüzden yola çıkmadan evvel lastik basıncının bu durumlara göre ayarlanması ve jant bijonlarının gevşek olup olmadığının kontrol ettirilmesi son derece önemli.
Lastik basıncının sadece seyahat durumlarında değil mevsime göre de gözden geçirilmesi gereken bir şey olduğu gibi unutulmamalı.
BAKIM VE KONTROLLERİ İHMAL ETMEYİN
Lastik bakımı konusunda en çok dikkat etmeniz gereken şey basıncının uzun seyahatler ya da hava sıcaklık değişimlerinin dışında da düzenli olarak kontrolü. Az ya da fazla basıncın fren mesafesinden lastik ömrü ve yakıt tüketimine sürüş güvenliğini ve maliyeti etkileyen sonuçları olduğunu unutmayın.
Lastik diş derinliğinin ve dört lastiğin aynı düzeyde yıpranıp yıpranmadığının kontrolü de trafikte sorun yaşama riskini asgari düzeye indirir.
Esasen aracın genel bakımıyla ilgili olsa da rot balans ayarlarını yaptırmak lastikleriniz açısından önemli. Aksi halde başka parçalarla birlikte lastikleriniz de zarar görür.
Lastik jantlarındaki bijonların zaman içerisinde kullanım koşullarına bağlı olarak gevşeyebileceklerini ya da sıkışabileceklerini de unutmayın. Sıkışmış bir bijon lastik üzerinden yaratacağı baskıyla aracın farklı aksamlarını olumsuz etkileyebilir. Gevşek bir bijonun ise düşük de olsa lastiğin trafikte seyir sırasında yerinden fırlamasına sebep olma ihtimali var. Bu da çok ciddi bir kaza riski demek.
Seçimi ve bakımıyla ilgili önemli bazı noktaların altını çizmeye çalıştığımız lastiklere dair diğer bir mesele de nerede ve nasıl saklandıkları. Değişim sonrası bir sonraki kış ya da yaz mevsimine kadar rutubetli ortam ya da beton zemin gibi uygun olmayan koşullarda saklanmaları lastiklerin ömrünü ve performansını olumsuz etkileyebilir.